post factum

Na turnieju P'15 w Górnie w grupie A, była sytuacja, że zawodnik wziął źle ustawionego króla z d8 i chciał (będąc przeświadczonym, że to hetman) przesunąć go na a5. Przeciwnik zareklamował nieprawidłowe posunięcie z czym nasz zawodnik się zgodził. Bierki zostały ustawione w pozycji wyjściowej i ... delikwent nie mogąc się pogodzić z przegraną odtworzył partię i stwierdzając, że wykonano 6 posunięć zareklamował nieprawidłową pozycję początkową. Sędzia przyjął reklamację i partia została rozegrana od nowa. Przebieg był identyczny i hetman stanął na a5. Partia skończyła się wygraną białych.

Z sędziowskiego (mojego) punktu widzenia, były następujące błędy:

1. Przed partią nie sprawdzono ustawienia bierek. Roztargnienie się zdarza każdemu.
2. Po reklamacji przeciwnika (o nieprawidłowym posunięciu) za szybko delikwent się z tym zgodził.
3. W punkcie 4.3 Przepisów gry jest, że zasada dotknięta dotyczy świadomego działania zawodnika (Z wyjątkiem sytuacji przedstawionej w art. 4.2, jeżeli zawodnik będący na posunięciu dotknął stojącej na szachownicy, z zamiarem wykonania posunięcia). W omawianym przypadku, zawodnik dotknął (i nawet przemieścił) króla, jednak zrobił to nieświadomie, gdyż był przekonany, że tak jak być powinno, na polu d8 stoi hetman, a nie król.
   Dlatego po reklamacji niezamierzonego zagrania (i dotknięcia) królem, reklamacja nieprawidłowego posunięcia powinna być odrzucona. Partia powinna rozpocząć się od nowa, chyba, że zawodnicy doszliby do porozumienia (bez ingerencji sędziego) i zamienili źle ustawione na początku bierki (tutaj hetmana i króla) i dokończyli grę.
   Gdyby nie wykonano mniej posunięć niż 10, to partia powinna być kontynuowana ale nie obowiązywałoby dotknięcie króla, bo stał on tan "nielegalnie" i (idąc tym ciągiem rozumowania) czarny dotknął hetmana.
4. Zawodnik zareklamował nieprawidłową pozycję początkową po zakończeniu partii (gdyż obaj zgodzili się, że nieprawidłowe posunięcie zakończyło partię).
   W tym przypadku zawodnicy zniszczyli dowód rzeczowy ustawiając pozycję początkową i żadne reklamacje już nie powinny być uwzględniane. Sędzia wykazał się odruchem serca i reklamację przyjął, a siła wyższa zdecydowała, że jednak wynik partii się nie zmienił.

Pisałem już o spóźnionej decyzji, i o szybkorękim bandycie czyhającym na szachistów. Fakt faktem, że był to turniej szachów szybkich, jednak siła spokoju powinna dominować w działaniach zawodników i również sędziów. Szybka decyzja to i często zła decyzja kończąca się najczęściej przegraną. Rozważna decyzja to często decyzja, po której zawodnicy są zadowoleni - tak z decyzji zawodnika, jak i decyzji sędziego.
Pamiętam jak na Memoriale Józefa Kochana w Koszalinie, klasowi zawodnicy (GM Włodzimierz Schmidt i m (GM-ICCF) Zygmunt Pioch) w skrajnym niedoczasie zapisywali posunięcia i wygrywali partie. Mistrz Pioch nawet zapisał posunięcie, zastanowił się i zmienił zapis na inne i dopiero wykonał (po partii spytałem Go dlaczego zmienił, a było to dobre posunięcie, odpowiedział, że znalazł lepsze! - obowiązywały poprzednie przepisy o zapisywaniu posunięć) posunięcie. Miał na to czas, bo lepiej stracić czas na zastanowienie się i wykonać dobre posunięcie, niż stracić partię z powodu złego posunięcia.

Jak się człowiek spieszy, to się diabeł cieszy.
Spiesz się powili.
Co nagle, to po diable.
Gdy się człowiek spieszy, to się diabeł cieszy.
Gdy pośpieszysz, ludzi naśmieszysz, a sobie zaszkodzisz.
Lepiej nie grzeszyć, niż do pokuty spieszyć.
Поспешишь - людей насмешишь